تاکنون دو کتاب با عناوین “فرقه ها در میان ما” (1) نوشته دکتر مارگارت تالر سینگر (2) و “گسستن بندها: قدرت بخشیدن به افراد برای این که خودشان فکر کنند” (3) نوشته دکتر استیون حسن (4) را به فارسی ترجمه و منتشر کرده ام. همچنین ده ها کتاب در این خصوص از جمله کتاب معروف “مغزشویی: علم کنترل فکر” (5) نوشته کاتلین تیلور (6) را به دقت مطالعه نموده و اگر عمری باقی باشد در دست ترجمه دارم.
در طی نزدیک به 18 سالی که به ایران بازگشته ام عمده وقت خود را صرف تحقیق و مطالعه و بررسی حول فرقه های مخرب کنترل ذهن کرده ام و مطالب بی شماری، حتی در دفاع از فرقه ها، مطالعه کرده و یادداشت های فراوانی در این خصوص نوشته و سخنرانی های بسیاری خصوصاً در دانشگاه ها برای دانشجویان انجام داده و به سؤالات آنان پاسخ گفته ام.
با قطعیت تمام، بر اساس مطالعات و تجارب چندین ساله خودم، می توانم اعلام کنم که اگر کسی بخواهد در خصوص “فرقه های مخرب کنترل ذهن” مطالعه و تحقیق نماید و در مورد خصوصیات آن ها بیشتر بداند، سازمان مجاهدین خلق یک نمونه کامل و تمام عیار است که تمام ویژگی فرقه ها را – تأکید می کنم تمام ویژگی هایی که دانشمندان این حوزه تاکنون برشمرده اند – به تمام و کمال دارا می باشد.
کتاب “فرقه های مخرب و تروریستی – نوعی نوین از برده داری” (7) نوشته دکتر مسعود بنی صدر (8) از مسئولین سابق سازمان مجاهدین خلق و نماینده سابق این سازمان در آمریکا، که مثل من بیش از دو دهه از عمر خود را در سازمان مجاهدین خلق به شکل شبانه روزی در مسئولیت های مختلف سیاسی صرف کرده و سپس به مطالعات فرقه ای روی آورده است، برای نشان دادن ماهیت فرقه ای و مخرب سازمان مجاهدین خلق بسیار مستند و مستدل است. این کتاب به شکلی انکارناپذیر فرقه بودن سازمان مجاهدین خلق را به اثبات می رساند.
کتاب های زیر از جمله کتاب هایی هستند که برای درک ماهیت و عملکرد فرقه ها بسیار مفید می باشند:
– “مقابله با کنترل ذهن فرقه ای ” (9) نوشته دکتر استیون حسن
– “چگونه بر روانشناسی فرقه ای و روش های کنترل ذهن مسلط شویم؟ ” (10) نوشته برایان وسترا (11)
– “درون و بیرون فرقه ها – چگونه افراد وارد فرقه شده و می توانند از آن خارج شوند ” (12) نوشته ریک آلن راس (13)
اگر بخواهیم وارد بحث مفصل خصوصیات فرقه ها بشویم قطعاً از حوصله این مقاله خارج است، اما به صورت خلاصه و موجز ویژگی فرقه های مخرب کنترل ذهن را می توان آن طور که در کتاب “زندگی خود را بازیابید: بازسازی بعد از فرقه ها و روابط زیانبار” (14) نوشته جانتا لالیچ (15) و مایکل لانگون (16)، آمده است به شکل زیر بیان نمود. هر کس می تواند سازمان مجاهدین خلق را با این معیارها تطبیق داده و نتیجه گیری نماید. لازم به ذکر است که معیارهای فراوان دیگری هم برای فرقه بودن یک گروه وجود دارند که همگی آن ها هم شامل حال سازمان مجاهدین خلق می شوند:
خلاصه خصوصیات فرقه ها (جانتا لالیچ و مایکل لانگون):
گروه، تعهدی بیش از حد متعصبانه و بی چون و چرا نسبت به رهبر خود نشان می دهد و (چه او زنده باشد و چه مرده) سیستم اعتقادی، ایدئولوژی و اعمال او را حقیقت و قانون محض می داند (رهبر خود انتصابی، مادام العمر، و خودکامه).
سؤال کردن، شک نمودن و مخالفت با عملکرد گروه یا رهبر آن تقبیح می شود یا حتی می تواند مجازات به همراه داشته باشد (انتقاد و مخالفت ممنوع).
شیوه های تغییردهنده ذهن (مانند مدیتیشن، بلند شعار دادن، صحبت کردن با بار غیرمتعارف، جلسات انتقادی شدید، یا روتین های کاری ناتوان کننده جسمی و روحی) برای سرکوب شک و تردید نسبت به گروه و رهبری آن به کار گرفته می شوند (استفاده از روش های روانی مغزشویی).
رهبری، گاهی اوقات با جزئیات بسیار زیاد، دیکته می کند که اعضا چگونه باید فکر کنند، عمل نمایند، و چه اعتقاد و چه احساسی داشته باشند (به عنوان مثال، اعضا حق ملاقات، انتخاب شغل یا ازدواج را بدون اجازه رهبر ندارند – یا رهبران تجویز می کنند که پیروان چه بپوشند، چگونه و کجا زندگی کنند، افراد چگونه تنبیه شوند و غیره).
گروه، نخبه گرا است و مدعی جایگاه ویژه و متعالی برای خود و رهبری و اعضایش می باشد (مثلاً در نظر گرفته می شود که رهبر، فرستاده موعود یا یک انسان برتر است که یک مأموریت ویژه برای نجات بشریت دارد).
گروه، ذهنیت قطبی شده “ما در مقابل آن ها” و “سیاه یا سفید” کردن همه موضوعات را دارد که ممکن است باعث درگیری قهرآمیز با جامعه به صورت گسترده شود (توسل به خشونت و ترور).
رهبر در برابر هیچ مقامی پاسخگو نیست ( بر خلاف مثلاً مربیان، فرماندهان نظامی، وزیران، سران کشورها یا روحانیون مذاهب اصلی مطرح در جهان).
گروه، این طور به پیروانش تعلیم می دهد که برای رسیدن به هدف های ظاهراً متعالی اش از هر وسیله ای که لازم بداند استفاده می نماید (هدف وسیله را توجیه می کند). این ممکن است منجر به مشارکت اعضا در رفتارها یا فعالیت هایی شود که قبل از پیوستن به گروه، آن ها را مذموم و غیراخلاقی می دانستند (مانند دروغ گفتن به خانواده یا دوستان، یا جمع آوری پول برای مؤسسات خیریه جعلی).
رهبری، به منظور تأثیرگذاری و کنترل بر اعضا، احساس شرم و گناه را در اعضا القا و تقویت می کند. اغلب این کار از طریق فشار هم قطاران و به اشکال ظریف مجاب سازی تحمیلی انجام می شود (جلسات جمعی شدید انتقادی برای سرکوب روانی به جای بحث منطقی).
اطاعت از رهبر یا گروه مستلزم آن است که اعضا روابط خود را با خانواده و دوستان قطع کنند و اهداف و فعالیت های شخصی را که قبل از پیوستن به گروه داشتند، به طور اساسی تغییر دهند (حریم شخصی ممنوع).
از اعضا انتظار می رود که تمام باقیمانده عمر خود را به شکل شبانه روزی به گروه و فعالیت های مرتبط با گروه اختصاص دهند (عضویت مادام العمر – زندگی خصوصی ممنوع).
اعضا تشویق می شوند، یا از آن ها خواسته می شود، که فقط با سایر اعضای گروه زندگی و معاشرت نمایند. ارتباط با بیرون از فرقه خصوصاً با دوستان و خانواده نهی می شود (ارتباط بیرونی ممنوع).
وفادارترین اعضا (مریدان واقعی) احساس می کنند که زندگی خارج از چارچوب گروه نمی تواند وجود داشته باشد (بیرون از گروه همه چیز فاسد و شیطانی است). آن ها بر این باورند که هیچ راه دیگری برای بودن وجود ندارد، و اغلب می ترسند که اگر گروه را ترک کنند یا حتی به فکر ترک کردن باشند، خیانت بزرگی مرتکب شده و از خود یا دیگران انتقام گرفته می شود (خروج ممنوع).
ابراهیم خدابنده
1. Cults in Our Midst
2. Margaret Thaler Singer
3. Releasing the Bonds: Empowering People to Think for Themselves
4. Steven Hassan
5. Brainwashing: The Science of Thought Control
6. Kathleen Taylor
7. Destructive and Terrorist Cults: A New Kind of Slavery
8. Masoud Banisadr
9. Combatting Cult Mind Control
10. How to Master Cult Psychology and Mind Control Techniques
11. Bryan Westra
12. Cults Inside Out: How People Get In and Can Get Out
13. Rick Alan Ross
14. Take Back Your Life: Recovering from Cults and Abusive Relationships
15. Janja Lalich
16. Michael D. Langone