کنفورمیسم چیست و کنفورمیست کیست؟

در این مطلب می خواهیم به صورت خیلی مختصر مشخص نماییم که اساساً رفتار یا تفکر کنفورمیسم conformism چیست و خصوصیات یک فرد کنفورمیست conformist کدام است و سپس یک نمونه بسیار بارز و برجسته را مورد بررسی قرار دهیم.
کنفورمیسم به واقعیت یا سیاست یا رفتار یا تفکری اطلاق می شود که منطبق و همسو با دیگران و جمع به جای متکی بودن بر اصول و اعتقادات معین باشد. این تفکر می تواند هرگونه تزویر و استاندارد دوگانه را به نام سازگاری اجتماعی توجیه نماید.

هنگامی که در خلال جنگ جهانی دوم فاشیست ها در ایتالیا به قدرت رسیدند و موسیلینی روی کار آمد، آن زمان برخی از روشنفکران و متفکران سیاسی این کشور هم به این جریان پیوستند. اما همین افراد وقتی فاشیسم از بین رفت و جریانات سوسیالیست قدرت گرفتند تغییر موضع داده و حتی بعضاً مارکسیست لنینیست هم شدند. این تعریف از آن زمان وارد ادبیات سیاسی شد.

در فارسی این پدیده را از قدیم به عنوان “همرنگ جماعت شدن”، “حرکت در جهت وزش باد”، “نان به نرخ روز خوردن”، “انطباق کار کردن”، “بوقلمون صفتی” و امثالهم تعبیر کرده اند. کنفورمیست مانند ماده سیالی است که به حالت ظرف خود درمی آید و اصالتاً شکل خاصی ندارد. کنفورمیست در یک کلام عضو حزب باد است.

کنفورم conform به معنای سازگاری است و کنفورمیست فردی است که به گونه ای رفتار می کند که مورد قبول عامه باشد تا از این طریق به هدفش برسد. او از بروز ماهیت و نیت اصلی خود اجتناب می ورزد. کنفورمیست درست مانند آفتاب پرست به رنگ محیط درمی آید.

حتماً تا اینجای مطلب حدس زده اید که سوژه مورد بررسی کیست. نمونه بسیار بارز و برجسته ای که مردم ایران حقاً عنوان “منافقین” را روی آن گذاشته اند که به بهترین شکل واقعیت و ماهیت رفتاری این جریان را بیان می کند.

بعد از انقلاب اسلامی، سازمان مجاهدین خلق با این سیاست و تفکر وارد صحنه اجتماعی و سیاسی شد و با سوءاستفاده از احساسات ملی و مذهبی جوانان کم تجربه به جذب نیرو پرداخت. این سازمان که قبل از انقلاب، جریان مذهبی مخالف شاه را با عنوان ارتجاع محکوم می کرد و تضاد اصلی جنبش می دانست، بعد از انقلاب همرنگ جماعت شد و خود را همسو با انقلاب اسلامی و تابع رهبری آن نشان داد تا به هدف اصلی خود که همان کسب قدرت است برسد.

سازمان مجاهدین خلق وقتی احساسات ضد آمریکایی مردم ایران را مشاهده نمود، از همه ضد امپریالیست تر شد و حتی درخواست اعدام دیپلمات های آمریکایی در لانه جاسوسی را داد و وقتی مردم ایران را مدافع سرسخت حقوق از دست رفته مردم فلسطین دید آنقدر ضد صهیونیست شد که اعلام نمود حاضر است نیرو برای مقابله با اسرائیل به منطقه بفرستد و خواستار ارسال سلاح به فلسطین گردید.

این سازمان در سابقه تاریخی خود وقتی ظاهراً مسلمان بود کسی را جز خودش مسلمان نمی دانست و وقتی بر اساس مصالح و مد روز آن دوران مارکسیست شد، کسی را به غیر از خودش مارکسیست به حساب نمی آورد.

اما رهبری همین سازمان وقتی در سال 1360 به خارج از کشور رسید نه تنها شعارهای ضد امپریالیستی و ضد صهیونیستی خود را یکباره فراموش کرد بلکه حتی به حمایت امپریالیست ها و صهیونیست ها هم افتخار می نمود و در حالی که در داخل ایران خود را مسلمان انقلابی و میهن پرست جلوه می داد و زیر بیرق امام حسین سینه می زد، در خارج سکولار و فمینیست شد و بعد هم در همدستی با دشمن متجاوز به خاک ایران علیه مرزبانان و مدافعان میهن وارد جنگ گردید.

در حالی که حجاب در داخل تشکیلات فرقه رجوی، آن هم بر اساس مصالحی و نه بر اساس اعتقاد، اجباری است، مریم رجوی برای این که از حرکت ز ز آ عقب نماند و از این نمد هم کلاهی برای خود بدوزد مخالف سرسخت حجاب اجباری شد. سازمان مجاهدین خلق در حالی خود را مدافع دموکراسی و آزادی نشان می دهد که اعضای آن بالاترین حد دیکتاتوری و سرکوب را در داخل مناسبات فرقه ای تجربه کرده و می کنند و در حالی دم از حقوق بشر می زند که پایه ای ترین حقوق انسانی اعضای خود و مشخصاً حق ارتباط با خانواده را زیرپا می گذارد.

تعریف درستی که می توان از فرقه رجوی ارائه داد اینست که مطابق نظر عامه حرف می زند اما مطابق نیات پلید خود عمل می نماید. این دورویی و تزویر حتی در داخل مناسبات هم نهادینه شده به شکلی که اعضای آن نیز در ارتباطات بیرونی شان خود را با مخاطب تنظیم می کنند. گفتن دروغ در داخل تشکیلات فرقه ای رجوی به قدری مباح است که هر رده بالاتر به رده پایین تر دروغ می گوید و با فریب، کارش را پیش می برد.

سازمان مجاهدین خلق نه مذهبی است و نه سکولار، نه سوسیالیست است و نه لیبرال، به هیچ اعتقادی پایبند نیست و هیچ اصلی را به رسمیت نمی شناسد و فقط طالب به قدرت رسیدن مسعود رجوی به هر قیمت و با هر وسیله است. سرانجام این سازمان و رهبری آن یک عبرت تاریخی برای نشان دادن عاقبت و سرنوشت محتوم کنفورمیسم و مجازات اتودینامیک کنفورمیست است.

عاطفه نادعلیان