مستند “کودکان کمپ اشرف” نور تازه ای می اندازد بر داستان مهاجرت دراماتیک و پر از خشونت کودکانی آسیب دیده، از جمله حنیف بالی، سیاستمدار میانه رو جنجالی.
در اواخر دهه 70، دانشجویان ایرانی یک جنبش انقلابی به نام مجاهدین خلق را پایه گذاری کردند که به پایان دادن به رژیم شاه کمک کرد. با این حال، رویای یک کشور سکولار، دموکراتیک و سوسیالیستی کوتاه مدت بود. همانطور که می دانید آیت الله خمینی در مورد ایران چیز دیگری می‌خواست. به این ترتیب اعضای مجاهدین بار دیگر خود را در قالب اپوزسیون دیدند.
جایی در آن دوران، جنبش رادیکالیزه شد و خانه جدیدی در عراق دیکتاتور صدام حسین پیدا کرد. آنها از پایگاه نظامی اشرف به مبارزه با قدرت در سرزمین مادری خود ادامه دادند. وقتی درگیری‌ها شدید شد، همه بچه ها تخلیه شدند. بیش از صد نفر مقصد سفرشان به سوئد ختم شد، اکثریت قریب به اتفاق بدون والدینشان، اغلب در خانواده هایی که با مبارزه والدین بیولوژیکی بچه ها همدردی می‌کردند، به فرزند خواندگی گرفته شدند، با این هدف که بچه‌ها به محض اینکه به اندازه کافی بزرگ شدند به عنوان کودک سرباز بازگردند.
این داستان زیاد هم جدید نیست. حنیف عزیزی، پلیس رینکبی در کتاب “پلیس حومه شهر” (2021) از زندگی خود به عنوان کودکی مجاهد گفته است. سال گذشته عاطفه سبدانی، نویسنده و استراتژیست دیجیتال، “دستهایم در دست خودم” را با روایتی مشابه منتشر کرد. اما مستند “کودکان کمپ اشرف” داستان سبدانی و دیگر کودکان را به شکلی چشمگیرتر پرورش می‌دهد. به لطف آرشیوی بسیار غنی. داستان بین گذشته – با تصاویر سرخوشانه از زندگی در کمپ، جایی که بچه‌ها در یک خانواده بزرگ غیرعادی زندگی جمعی را سپری می‌کنند – و در زمان کنونی، جایی که چهار بزرگسال در سوئد تروماهای کودکی خود را پردازش می کنند، در نوسان است.
این فیلم از بسیاری جهات یک داستان کاملاً باورنکردنی از خیانت در سطوح مختلف است. والدینی که مبارزه را در سازمانی، که بعضاً برچسب تروریستی خورده، به جای کودکان انتخاب کردند، همچنین در مورد سوئد و خدمات اجتماعی که آشکارا اشتباهات زیادی مرتکب شدند. از جمله مشهورترین افرادی که در این فیلم حضور دارند، حنیف بالی سیاستمدار جنجالی است که در 3 سالگی به سوئد رفت و در تمام دوران کودکی خود از یک خانه به خانه دیگر رفت.
اما در مرکز داستان، امیر وفا، مشاور محیط زیست است که با آسیب‌هایش به تاثیرگذارترین شیوه برخورد می‌کند. از جمله، با جستجوی پدری گریزان در پاریس و تلاشی دردناک برای ارتباط مجدد با مادری که در اردوگاه نظامی جنبش باقی مانده و اکنون در آلبانی ساکن است.
ممکن است این داستان فاقد زمینه و حقایق توضیحی‌تری برای مخاطب باشد. این یک داستان پیچیده – از نظر سیاسی، تاریخی و اجتماعی – است که به نظر می‌رسد برای درک واقعیت آن به پیش زمینه اطلاعاتی زیادی نیاز است. در عین حال، تصاویر و دیالوگ‌های کافی برای نزدیک شدن به شخصیت‌های اصلی وجود دارد. “کودکان کمپ اشرف” گاهی مثل یک فیلم هیجان‌انگیز است، گاهی به شیوه‌ای هوشمندانه و تکان‌دهنده به اعماق هستی شناسانه فرزندپروری و زندگی مذهبی می‌پردازد. در یک سطح کلی‌تر، این فیلم درباره هنر دشوار درمان زخم ها و به دست گرفتن فرماندهی داستان خود است. می توان از فیلم درس خردمندی و درس قوی شدن آموخت.
روزنامه سوئدی روز نو DAGEN NYHTER
نویسنده هلنا لیندبالد
**کارگردان: سارا معین بازیگران: امیر وفا، پروین حسین نیا، حنیف بالی، عاطفه سبدانی و …. مدت زمان: 1 ساعت و 22 دقیقه، زبان: سوئدی. پخش از شبکه SVT در تاریخ ششم ماه ژوئن.
ترجمه انجمن نجات فارس