اطلاق صفت عربی مرحوم به متوفی در ایران اصولا برگرفته از عربها می باشد
با سلام به همۀ دوستان؛ به دنبال خبر داغ استفادۀ رئیس سابق سرویس اطلاعات عربستان ترکی الفیصل در کنفرانس سازمان مجاهدین در پاریس از کلمۀ «مرحوم» برای مسعود رجوی، برخی دوستان از اینجانب در مورد معنی و کاربرد این کلمه در زبان و فرهنگ عربی سؤال کرده اند. لازم است تأکید کنم که اینجانب با تحصیل و تخصص و سابقۀ ترجمۀ عربی به مدت بیش از چهل سال و سر و کار داشتن در تمام این مدت با مطبوعات و رسانه های عربی و شخصیتهای عرب در ایران و عراق مطلقا و حتی یک مورد هم ندیدم کلمۀ مرحوم در زبان و فرهنگ و نوشتارها و گفتارهای عربی و عربها برای فرد زنده اطلاق شود. کلمۀ عربی مرحوم به علت بار مذهبی و اسلامی آن در میان همۀ مسلمانان به تبعیت از معنی و کاربرد آن در زبان عربی تنها و تنها برای مرده مصطلح است. لذا اینکه در ایران به مرده می گویند مرحوم اصلا به تقلید و تبعیت از عربها می باشد و این اساسا فرهنگ عربی و اسلامی است که به فرد درگذشته مرحوم (به رحمت الهی پیوسته و معادل خدابیامرز) اطلاق می شود.
عربها گاهی نیز برای تغلیظ و بیشتر کردن این دعا برای مرده صفتهای دیگری را نیز اضافه می کنند و می گویند: المرحوم والمغفور له که بیشتر در أگهی های مجلس ختم مصطلح است ولی در صحبت عادی تنها همان کلمۀ مرحوم را برای متوفی به کار می برند.
لذا اینکه سخنگوی فرقۀ رجوی شاهین قبادی که هیچگونه تخصص و حتی اطلاع پایه ای عربی ندارد گفته که از صحبتهای آقای ترکی الفیصل سوء برداشت شده کاملا نادرست و بلکه بسیار مضحک است زیرا این سخن او به این معنی می باشد که کلمۀ المرحوم معنی دیگری به جز متوفی دارد و هرکس فکر کند المرحوم یعنی مرده اشتباه کرده است!!
برای آزمایش و به یقین رسیدن در رابطه با این موضوع هر کسی می تواند کلمۀ المرحوم را در گوگل سرچ کند تا ببیند که از میلیونها عبارت یک مورد هم این کلمه به زنده اطلاق نشده و نمی شود نه قدیم و نه جدید، و تماما صفت درگذشته و متوفی می باشد و یا می تواند از فرد عرب در دسترس بپرسد که قطعا جواب خواهد داد المرحوم صفه تطلق على المیت (مرحوم صفتی است که به مرده اطلاق می شود).
به فرهنگنامۀ عربی – انگلیسی در لینگهای زیر مراجعه کنید می بینید که در معادل کلمۀ مرحوم نوشته: Dead؛; Late، defunct، deceased که همگی به معنی مرده، در گذشته یا فوت شده و از بین رفته می باشد:
http://www.almaany.com/ar/dict/ar-en/%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85/
http://www.alburaq.net/translate.asp?term=%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85
حسین نژاد مترجم ارشد عربی سابق مسعود رجوی در بخش روابط خارجی سازمان مجاهدین خلق
