بازتاب عملیات مرصاد در رسانه های داخلی و خارجی و دستاوردها و پیامدهای آن – قسمت اول

برگرفته از تحقیق دانشگاهی:
دکتر مهدی نطّاق پور(استاد مشاور و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین)
وحید حاجی سلطانی (کارشناس علوم اجتماعی)
– بازتاب عملیات مرصاد در رسانه ها
اقدام مشترک عراق و مجاهدین در پیشروی به عمق خاک ایران بازتاب گسترده ای یافت و حساسیت های زیادی را برانگیخت، زیرا این تحرکات پس از موافقت ایران با قطعنامه شورای امنیت در حالی انجام گرفت که اراده بین المللی بر پایان جنگ مصمم شده بود، ولی اقدام عراق و مجاهدین عملا به معنای ادامه جنگ بود. در این بخش سعی شده است انعکاس رسانه ای عملیات را در دو بعد رسانه های خارجی و داخلی مورد بررسی قرار بدهیم.
– بازتاب عملیات در رسانه های خارجی
در این بخش سعی شده تا بازتاب عملیات مرصاد را به طور اهم در رسانه های خارجی بررسی شود.
* 4/5/67
– رادیو بی بی سی در خبری درباره جنگ ایران و عراق گفت: سازمان مجاهدین خلق اعلام کرده دو شهر کرند و اسلام آباد راتصرف نموده است، اما ایران می گوید که این حملات توسط نیروهای عراق صورت گرفته است، در همین حال طارق عزیز گفت: « تا زمانی که با مذاکرات صلح به طور مستقیم با عراق موافقت نکند، فشار بر ایران ادامه خواهد یافت »
– رادیو بغداد اعلام کرد: لطیف نصیف جاسم وزیر اطلاعات عراق ادعاهای خبرگزاری ایران مبنی بر اینکه نیروهای عراقی شهر کرند ایران را به اشغال در آورده اند را به طور قاطع تکذیب کرد.
* 5/5/67
– خبرگزاری آلمان به نقل از روزنامه کویتی القبس گفت: « رجوی جهت بررسی امکانات شرکت در یک رژیم جدید با شرکت گروه های دیگر مذاکرات محرمانه ای با نمایندگان رفسنجانی انجام داده است».
– خبرگزاری آلمان به نقل از بغداد اعلام کرد: یک سخنگوی مجاهدین خلق ادعای روزنامه کویتی القبس را مطلقا تمسخر آمیز خواند.
– مطبوعات کویت اخبار حمله مجاهدین را به طور گسترده منعکس و ابراز خرسندی کرده اند.
– پیشروی قوای نظامی سازمان مجاهدین بازتاب گسترده ای در مطبوعات انگلیس داشته است. رادیو تلویزیون انگلیس نیز با پخش فیلم و گزارش، آنرا یکی از عمیق ترین حملات نفوذی از ابتدای جنگ عنوان کرد.
– رادیو بی بی سی: موفقیت مجاهدین خلق بیشتر مدیون شکست مقاومت نیروهای ایران است، تا کارایی نیروهای این سازمان…استدلال مجاهدین این بود که قصد ندارند نیروهایشان را به تعبد آقای رجوی در یک شهر یا منطقه قفل کنند. با نزدیک شدن پایان جنگ ایران و عراق وبسته شدن راه بازگشت، به نظر نمی رسد که مجاهدین به جز ادامه نبرد، راه دیگری در پیش داشته باشند.
– تایمز مالی نیز نوشت: « مجاهدین در داخل ایران از حمایت گسترده ای برخوردار نیستند.»
برتری ایران در صحنه نظامی که موجب عقیم ماندن طرح مشترک عراق و مجاهدین شده بود، موضع سیاسی این کشور را که در حال مذاکره با دبیرکل سازمان ملل بود تقویت کرد.
* 6/5/67
– رادیو بی بی سی: تهاجم تازه عراق پس از پذیرش آتش بس از سوی ایران، منابع دولت اسلامی را در برابر افکار عمومی تقویت کرده است؛ گرچه بعضی از واحدهای سپاه پاسداران را رنجانده و حتی به طغیان آورده است. اکثر مردم اکنون می پذیرند که ایران به هر دلیل آماده پایان دادن به جنگ است و این عراق است که جنگ را ادامه می دهد…عامل تازه ای که در این روزها وارد شده، مشارکت چریک های مسعود رجوی در جنگ است که احساس خطر را حتی در میان قشرهای مرفه مانند بازاریان محافظه کار و آخوندهای متعصب تعمیم داده است.
– خبرگزاری رویتر به نقل از مجاهدین خلق گفت: « رادیو امریکا به نقل از روزنامه واشنگتن پست گزارش داده هدف از تهاجم اخیر، تسخیر کرمانشاه است. منابع بغداد اظهار عقیده کردند که مجاهدین خلق تصمیم دارند از کرمانشاه برای بده بستان هایشان در آتش بس آینده استفاده کنند.
– رادیو لندن اعلام کرد:” هاروی موریس” از روزنامه” ایندیپندنت” طی تحلیلی در مورد اهداف و استراتژی مجاهدین نوشت: « استراتژی فعلی مجاهدین و عراق ظاهراً ایجاد یک منطقه آزاد شده در دست مجاهدین است تا از این طریق، سازمان مخالف رژیم ایران، نقشی در توافق نهایی صلح داشته باشد.»
– یک نشریه دیگر نیز، اقدام مجاهدین را، به دلیل نگرانی آنها از سرنوشت خود در صورت موافقت عراق با آتش بس دانست.
– پشتیبانی عراق از مجاهدین و پیوستگی آنها در انجام این عملیات مخالف جمهوری اسلامی مورد بحث محافل خبری قرار گرفت آنچنان که خبرگزاری رویتر در این باره به نقل از یک دیپلمات گزارش داد: « تحلیلگران معتقدند، این عملیات نمی توانسته بدون پشتیبانی قوی ارتش عراق به ویژه بدون پوشش آتش توپخانه صورت گرفته باشد.
* 7/5/67
– رادیو لندن: « کمتر کسی معتقد است که مجاهدین به تنهایی دارای تجهیزات زرهی، افراد کافی یا حتی نیروی آتش باری باشند که بتوانند بدون پشتیبانی یک ارتش منظم تا این اندازه در داخل خاک ایران مقاومت نشان بدهند.»
– روزنامه لوموندحدود یک ماه پیش از عملیات مشترک عراق و مجاهدین گفته بود که ارتش آزادیبخش ملی ایران به عنوان جزیی لاینفک از آرایش نظامی ارتش عراق است و هرگونه فعالیت نظامی آن بدون اجازه فرماندهی عالی عراق غیر قابل تصوراست.
– خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات ها اعلام کرد: با توجه به گفتگوهای صلح که در مقر سازمان ملل در نیویورک ادامه دارد، دیپلماتها گمان می کنند که بغداد از ارتش آزادیبخش ملی برای حفظ فشار نظامی بر تهران استفاده می کند.
– رادیو امریکا اعلام کرد: به نوشته واشنگتن پست صدام احتمالا با این هدف مجاهدین را در حمله به ایران یاری کرد که شاید بتوانند آنها و دیگر گروه های مخالف)امام(خمینی را به صف خود بکشانند. اما به گفته مقامات امریکایی تجزیه و تحلیلی که از حمایت سیاسی مجاهدین در داخل ایران می شود، حکایت از آن دارد که این سازمان نتوانسته است در داخل ایران هوا خواهان زیادی برای خود دست وپا کند.
– به نوشته روزنامه کارولین، اگر مجاهدین خلق ثابت کنند که با حداقل کمک عراق می توانند بخش عمده ای از خاک ایران را تصاحب کنند، برای حکومت روحانیون ایران بسیار بدتر از تجاوز عراق خواهد بود.
– مفسر نشریه گاردین چاپ لندن نیز نوشت:«طرفداران رجوی قادر نیستند احساس واقعی مردم ایران را درک کنند و نمی دانند که ایرانیان با هرگونه افراطی گری از جمله از نوع مجاهدین، بیزارند. بزرگترین اشتباه رجوی این بوده است که تشکیلاتش را کاملا به دامان صدام انداخته و اکثر منتقدان رجوی می گویند، این کار خودکشی سیاسی است.
* 8/5/67
– خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: امریکایی ها که از تحرکات عراق و مجاهدین علیه ایران ناخشنود بودند، همراه با اعضای دائمی دیگر شورای امنیت و عربستان سعودی، عراق را تحت فشار قرار داده و از کشورهای عربی نیز خواستند، به عراق در خصوص پیشروی غیر قابل اداره مجاهدین هشدار دهند. در این حال،” چارلز ردمن”، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در موضعگیری آشکاری گفت: «ارتش آزادیبخش ملی ایران، مستقر در عراق با پشتیبانی عراق عمل می کند و درپی سرنگون ساختن دولت ایران از طریق زور است.» وی تأکید کرد: «امریکا از گروههایی که درپی سرنگون ساختن دولت ایران از طریق زور هستند حمایت نمی کند.»
– خبرگزاری فرانسه عنوان کرد: پس از عقب نشینی سازمان مجاهدین خلق، امریکا روز جمعه به طور تلویحی از بغداد خواست تا ارتش آزادی بخش ملی ایران را که تاکید می کند در خاک ایران پیشروی کرده، مهار کند.
* 10/5/67
– در این حال، تأثیر و پیامدهای استقرار مجاهدین در داخل عراق و همکاری آنها با ارتش عراق برای حمله به خاک ایران مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت.
– رادیو لندن در تحلیلی گفت: « حمله مجاهدین به هر منظوری که انجام گرفته باشد، در ظاهر تأثیر مطلوبی در داخل ایران نداشته است.»
– در این تفسیر همچنین تأکید شده است: «درباره مقاصد عراق برای حمایت از مجاهدین و حملات آنها به داخل ایران، نظریه های مختلفی وجود دارد که قدرت نمایی در مقابل مجاهدان عراقی طرفدار ایران و نیز ایجاد پایگاهی برای نیروهای مسعود رجوی در داخل ایران از آن جمله است. به عقیده ناظران، اگر رسیدن به اهداف بالا در نظر بوده توفیقی حاصل نشده است زیرا شمار زیادی از مجاهدین در این نبردها کشته شده اند.
– رادیو بی بی سی اعلام کرد: حمله مجاهدین به هر منظوری که انجام گرفته باشد، ظاهرا تاثیر مطلوبی در داخل ایران نداشته است…همچنین گفته می شود که عراق با حمایت از مجاهدین قصد دارد با ایران در مورد جلال طالبانی معامله کند، در صورتی که هر دو کشور از پشتیبانی هر دو گروه دست بردارند، البته باید این اختلاف عمده را در نظر داشت که طالبانی حتی بدون حمایت ایران، در میان کردها از قدرت ومحبوبیت قابل توجهی برخوردار است.

تهیه و تنظیم: حسینی