آشنایی با سیاست ، از «حاشیه نشینان شهر تبریز» تا « سگ دونی»
درآن زمان؛ برای کمک به یک دوست گرامی وهم برای کسب درآمد کاری را قبول کردم که مرا خیلی تحت تاثیر قرارداده و روحیات مرا عوض کرده و خشمی را در خودم احساس می کردم .قضیه این بود که دوستمان که دوران دانشجویی در تبریز با کمک دوستانش جزوه ای تحت عنوان «حاشیه نشینان شهر تبریز» نوشته و منتشرکرده بودند که به شرح زندگی و مشکلات معیشتی حاشیه نشینان شهراختصاص داشت، به رسم دوران دانشجویی می خواست که این کار را در خرم آباد هم تکرار کند اما چون خودش شاغل بود و وقت این کار را نداشت ازمن خواست که کار تحقیق و اجرائیات را به عهده بگیرم چون من هنوز نوجوان بودم و تجربه اینکارراهم نداشتم مرا توجیه وراهنمایی کرد. در این گفتگوها که برای اجرای کارانجام می شد من با برخی نکات که شاید سالها طول می کشید تا بفهمم از جمله علت این مهاجرت بی رویه به شهرها، چکونگی و علت ایجاد «حلبی آبادها» آشنا و درک ضعیفی از سیاست و… پیدا می کردم.
مرحله بعدی انجام کار بود که من ( اول کار ما دونفر بودیم ولی روزدوم نفر بعدی ادامه نداد ومن تنها ماندم) بایستی به مدت چند ماه هرروز بادفترودستک در چند محله مخصوص که این حاشیه نشینان بیشتر متمرکز بودند راه می افتادم و خانه به خانه می رفتم و یک پرسشنامه چند صفحه ای را با سوال از آنان پر می کردم شامل:
چرا به شهر کوچ کرده اید ؟
شغل افراد؛ تعداد فرزند؛ مشکلات فعلی شما چیست؟ و…
بدترین قسمت که هم خودم خجالت می کشیدم والبته ازروی واکنش افراد فکر می کردم سوال بدی است و عموما با اکراه جواب می دادند و در چند روز اول عموما ناقص نوشته می شد این بود که در هفته گذشته و مخصوصا 3 روز گذشته غذای شما چه بوده است؟ صبحانه؛ ناهار و شام و چقدر میوه مصرف کرده اید؟ که عموما بد جواب می دادند چون جزء خصوصی ترین قسمت زندگی یک خانواده و فرد است و گویای خیلی چیزها است. در مواردی حتی افراد عصبانی می شدند و حتی توضیحات مرا گوش نمی کردند و من ناچاربه ترک محل می شدم .
از طرفی با وجود فقرزیاد من مهربانی و محبت را هم در همین افراد پیدا می کردم.!
اما با مطرح کردن مشکل با دوستمان او برای من توضیح داد که قسمت مهم و اساسی همین است آخر این حکومت ادعای تمدن و رشد اقتصادی و پز در می کند اما ملیونها نفردرحاشیه شهرها به نان شبشان محتاج هستند و خانه ندارند و اگر بچه یا خودشان مریض شوندچون پول دوا و درمان ندارند باید بچه شون رودستشون پر پر بزند و بمیرد و اونوقت ما داریم ادعای تمدن و … می کنیم و تو باید بدون اینکه وارد این جزئیات بشوی که دردسری هم برایت درست شود با مردم طوری صحبت ورفتار کنی که راحت سفره دلشان را برای تو باز کنند. که منهم به مرورپیش بردم و به قول معروف راه افتادم. چون مخاطبین در وحله اول فکر می کردند این کار سرشماری و یا آماری است و عموما فکر میکردند که اگر جوابهای مشخصی بدهند شاید به آنها کمک و یا چیز بیشتری بهشون برسه ویا عکس این فکرمی کردن نباید حقیقت را بگویند چرا که ممکن است مالیاتی بر آنان مترتب شود!
اما توضیح این بود یعنی در ورود به هرخانه باید اول من توضیح میدادم که این یک کار غیر دولتی و عایدی هم برای کسی ندارد و جواب دادن هم داوطلبانه است و حتی اگر شرکت می کنید هرسوالی که دوست نداری جواب نده.!
در این دوران من با خیلی از خانواده ها آشنا شدم که به علت فقر و نداشتن هزینه دکتر و درمان مریضی های مزمن و طولانی مدت بودند. گاه به بچه های کوچکی برمی خوردم که مریض بودند و یا به علت یک مریضی که درمان نشده بود از عوارض آن مریضی ناقص و در رنج بودند و باید تا آخر عمر این درد را باخود حمل می کردند وقتی من از سر بی اطلاعی و خامی سوال می کردم که چرا دکتر نمی روید؟ جواب روشن بود.
«ای بابا ما نمی تونیم شکم خودمان را حتی با نان خالی سیر کنیم؛ نفست از جای گرم در می آید و یا تو سنت کمه، از درد ما چه خبر داری»؟
در مواردی افراد و حتی خانواده هایی را دیدم که در محلی زندگی می کردند که با اینکه من خود از خانواده فقیر و با فقر آشنا بودم ولی برایم سخت بود وارد آن شده و یا بنشینم. در جامعه و اصطلاحا وبه طنز به این اماکن« سگ دونی» می گفتند. اما آنها ناچار بودند که در آن زندگی کنند و به آن خو کرده بودند و خیلی از مریضی های افراد هم ناشی از این وضعیت و کثیف بودن محل بود.
ادامه دارد…
عبدالرحمان محمدیان، تیرانا
خاطرات عبدالرحمان محمدیان از اسارت در زندان های صدام حسین و مسعود رجوی – قسمت اول
