نقطه عطف در پیروزی انقلاب بهمن 1357
این چند ماه کاروحشرونشر بامردم مرا دردمند و خشمگین کرده بود، در این مدت با چه دردها یی که آشنا نشدم! در هر خانه دردی بود و زخمی. بعض اوقات بغض می کردم، به گریه می افتادم از طرفی ترحم مرا برمی انگیخت و ازطرفی خشمی در درون من تلنبار می شد که نمی دانستم باید کجا تخلیه شود.
در محله دوستی داشتم که در جلسات قرائت قرآن شرکت می کرد و من با تشویق این دوست پایم به این جلسات باز شد، در این جلسات اگر چه در شروع هر جلسه قرائت قرآن بود اما بعد از یک ساعت از شروع جلسه نوار سخنرانی برخی افراد که در جاهای دیگر انجام شده بود پخش می شد که سیاست ها و کارهای دولت مورد حمله و نقد قرار می گرفت از جمله اگرحافظه ام یاری کند اولین این نوارها که من شنیدم مربوط بود به شخصی به نام دکتر سبزواری که ضمن تشریح خطبه حضرت سجاد در شام به توضیح آن و در حین توضیح گریزی به زمان حال و وضعیت مردم می زد و به بعضی عملکرد دولت ایراد می گرفت و ضمن توضیح آنها را ضد ملی و … می شمرد.
آن زمان ما اخباری راجع به اعتراضات دانشجویی می شنیدیم که در همین راستا بود اما من چون سروکاری نداشتم از ذکر آنها خودداری می کنم.
این حوادث و جریانات جامعه ایران آن زمان را به سمت یک دگرگونی سوق می داد. جامعه آبستن یک حادثه بود. شرایط عینی و شرایط ذهنی که برای یک انقلاب لازم هستند تا حدی وجود داشت و البته به آن دامن زده می شد.
همه تاریخچه انقلاب و شروع آنرا می دانند. در شهر ما اولین جرقه این بود که یک معمم از قم آمده بود و قرار بود که یک هفته در مسجد علوی واقع در خیابان ششم بهمن آنزمان که اتفاقا نزدیک دبیرستان ما هم بود شبها سخنرانی کند و این موضوع دهن به دهن می گشت و همه خبر داشتند. با تعدادی از دوستان آن شب به محل رفتیم. ما چون زودتر رفته بودیم در محوطه مسجد جا پیدا کردیم اما هرلحظه بر تعداد جمعیت افزوده می شد. جمعیت آنقدر زیاد بود که مسجد و حیاط آن پر شد و بقیه ناچارا در پیاده رو و بعد در خیابان نشسته بودندو خیابان بند آمده بود. بعد از پایان سخنرانی که بیرون آمدیم نفرات پلیس رادیدیم که دو طرف خیابان با سپرهای شیشه ای و کلاه خود وتجهیزات کامل صف کشیده بودند این صحنه برای من ناآشنا بود و از دوستانم پرسیدم این چیه؟ افرادی که می دانستند به ما گفتند این یگان ضدشورش است.
وقتی پرسیدیم یعنی چه و چرا آمده اند گفتند اینها (حکومت ) می ترسند که کسانی شلوغ کنند ویا شعاری بر علیه حکومت بدهند اینها برای جلوگیری از این کار اینجا آمده اند که مثلا نظم جامعه بهم نخورد. من به یکی از دوستان گفتم اینها مثلا می خواهند چکار کنند و مگر نمی دانند که دستگاه اداری فاسد و مردم بدبخت هستند که دوستم گفت مواظب باش این حرفها را پیش هرکسی نگویی و من را که با دستگاه پلیس و… ناآشنا بودم کمی راهنمایی کردکه نباید بی گداربه آب بزنی ؛ هرحرفی جایی وهرکاری راهی و زمانی دارد. بگذار به موقعش خودت می فهمی.
این سخنرانی شب بعد هم ادامه داشت و آن شب من بیاد دارم که حرف راجع به فروش نفت بود و اینکه عایدی نفت خرج مملکت نمی شود؛ ملت حق دارند بپرسند که آقا بااین همه پول نفت و غیره چرا وضع مملکت و مردم این است. بعد از سخنرانی رفتار پلیس باشب قبل فرق داشت ومردم را به زور متفرق و تعدادی راهم با باطوم کتک زدند.
شب سوم که برای گوش کردن به سخنرانی رفته بودیم تعدادی نشسته اما پلیس از ورود و پیوستن بقیه جلوگیری می کرد مردم کمی دورتراز مسجد ایستاده وهمهمه می کردند، وقتی نفرسخنران آمد – با اینکه صحبت این بود که برای اینکار به مدت یک هفته مجوز گرفته شده است – ؛ پلیس از ورود او به مسجد جلوگیری کرد وشلوغ شد. وقتی او را سوار ماشین کردند و بردند مقداری بین مردم و پلیسی که در محل مستقر بود درگیری شد و پلیس با خشونت مردم را مورد ضرب وجرح قرار داد. مردم متفرق شدند ولی در برخی مناطق کمی دورتر ازمسجد مزبور اما در همان خیابان درگیری بین تعدادی از جوانان و پلیس رخ داد که منجر به دستگیری تعدادی شد وفردا دیگر شهر، شهر سابق نبود و هرجا می رفتی صحبت از این واقعه بود و هرروز گوشه ای از شهر تعدادی جمع می شدند و به این ترتیب درگیری خیابانی بین مردم و پلیس شروع و هرروز بیشتر می شد.
” این درگیریها ادامه داشت و هرروز بیشتر می شد. خبر تظاهرات شهرهای دیگرهم مرتب می رسید و اخبارتظاهرات در رادیوهای خارجی هم پخش می شد. به یاد دارم یک شب که اخبار بی بی سی را گوش می کردیم راجع به شهر ما(خرم آباد ) گزارش می کرد و خبرنگار این رادیو می گفت «این شهر به یک شهر جنگ زده شبیه است و بوی گاز اشک آور و باروت فضای شهر را پر کرده است”.
ما آن زمان(نسل ما) درک درستی از سیاست و انقلاب نداشتیم و اساسا نمی دانستیم نظام بعدی چه خواهد بود وچگونه ولی با مقایسه وضعیت ایران با سایر کشورها و خواندن بعضی کتب و مقالات در خود نسبت به حکومت و نحوه اداره کشور احساس خشم می کردیم. اما نمی دانستیم که این مفاهیم اگرچه خوب و در برهه هایی از تاریخ لازم و یا اجتناب ناپذیرهستند، اما مراحل بلوغ اجتماعی و پیش زمینه های خودش را طلب می کند و افرادش اگر پختگی لازم را نداشته باشند چه بسا دچار اشتباهات غیر قابل جبرانی خواهند شد و انقلاب اگر خاستگاه درست تکاملی و روشن نداشته باشد به چه انحرافات و عوارض هولناکی مبتلا خواهد شد. ضمنا ما خیلی خام بودیم این را نمی دانستیم که با خواندن چند کتاب آدم روشنفکر و پیشرو نخواهد شد بلکه تجربه و گذر زمان از خیلی از اینها مهمتر است و به همین علت با شروع این تظاهرات تاجاییکه یادم هست بطور پی گیر و خستگی ناپذیر و بی تاثیراز نصیحت برخی اشخاص که تجربه و عمری بیشتر ازما را طی کرده بودند، که بابا نکنید و اینطور که شما فکر می کنید نیست و خودتان را بی خود به کشتن ندهید و شما نمی دانید چکار می کنید مملکت را ویران می کنید و… در تظاهرات و متینگ ها شرکت و تا جاییکه یادم هست یک تظاهرات یا متینگ نبود که در آن شرکت نکنم هنوز هم برخی دوستان بعد از 40سال که تماس می گیرم می گویند به فلان مناسبت که برشهایی از تظاهرات آن زمان راتلویزیون پخش کرده ما ترا در آن دیدیم.
تا جائیکه یادم هست تظاهرات را خشم اداره می کرد و نه عقل و درایت. کشورو دولت خودمان را با کشورهای پیشرو و صنعتی آن زمان مقایسه می کردیم و نه باکشورهای همتراز؛! زمینه های تاریخی را در نظر نمی گرفتیم. از اطراف هم سیاه نمایی می شد و هیچ زمینه پیشرفتی در نظر گرفته نشده و ذکرنمی شد. یک شعارذهن های مشوش مارابیشتر بهم می ریخت«ماکه ثروت داریم چرا اینقدرعقب هستیم و کمبود داریم » .
با اوج گرفتن تظاهرات ضددولتی؛ خرم آباد که پلیس کافی نداشته و به علت بافت طایفه ای جمعیت شهرپلیس محلی نمی توانست آن شدت عمل لازم برای کنترل شهر را داشته و خیلی از افراد پلیس هم به علت آشنا یی و … از سرکوب لازم خودداری می کردند. رئیس پلیس هم می دانست که اگر کسی کشته شود بحث طایفه مطرح می شود و با یک خانواده تنها سروکار ندارد توان مقابله با این تظاهرات را نداشت از مرکز تقاضای کمک کرده بود بهمین دلیل یک یگان ضدشورش ازتهران برای اینکار به شهر اعزام شده بود که اعلام کرده بود «ما ظرف یک ماه شهر را آرام و ساکت خواهیم کرد و به حرف رئیس پلیس محلی که گفته بود اینجا با شهرهای بزرگ فرق دارد و شدت عمل به خرج ندهید گوش نکرده ومدتی شدت عمل اگر چه تا چند روزی اثر داشت اما شعله رابیشتر کرد.
این یگان ضد شورش در دریاچه کیو که دارای متل بود مستقر بود که یک شب مردم به آنها شبیخون زده و چند نفر از آنان را کشته وتعدادی را هم مجروح کرده بودند.
یک شب که تعدادی از جوانان به یک نظامی که گفته می شد راننده تیمسار آذری (فرمانده تیپ ارتش) حمله و سلاح او را گرفته بودند ارتش که مثلا تا آن زمان در سرکوب شرکت نداشت با صدور اطلاعیه تهدید به شدن عمل کرد که اگر تاشب سلاح و خاطیان تحویل داده نشوند وارد عمل می شود و آن شب برای اولین بار تانک وارد خیابانها شد و ما که تا حالا تانگ ندیده بودیم هاج و واج مانده بودیم که چه می شود اما افرادی که سربازی رفته وآشنا بودند دلگرمی می دادند که چیزی نیست با ککتل مولوتف می شود تانک را ازکار انداخت. و این تهدید هم چندان اثری پایداری نداشت و تانکها همان یک شب ماندند و بعد دوباره به پادگان برگشتند.
بهرحال وضعیت به همین منوال ادامه داشت و سال 57 در روز تاسوعا و عاشورا تظاهرات به اوج خودش رسید. تا حال من نه این تعداد نفردیده بودم و نه فکر می کردم به این زودی به این حد برسد اما آن دوروز نقطه عطفی در تاریخ انقلاب شد.
عبدالرحمان محمدیان، تیرانا
خاطرات عبدالرحمان محمدیان از اسارت در زندان های صدام و رجوی – قسمت 2
