بیست و پنجمین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهام‌های ۱۰۴ نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق موسوم به منافقین و همچنین ماهیت این سازمان به‌عنوان یک شخصیت حقوقی، به‌تازگی در شعبه یازدهم دادگاه کیفری یک استان تهران به ریاست قاضی حجت‌الاسلام‌والمسلمین امیررضا دهقانی و مستشاران دادگاه مرتضی تورک و امین ناصری، با حضور وزیری نماینده دادستان، خانواده شهدا و وکلای آنها و همچنین وکلای متهمان در مجتمع قضایی امام خمینی برگزار شد.
سالن پر از جمعیت محل برگزاری دادگاه نشان می‌دهد که رسیدگی به این پرونده یکی از دغدغه‌های مهم مردم کشوری است که یکی از بزرگ‌ترین قربانیان تروریسم و در عین حال، بازیگر بزرگ منطقه‌ای و جهانی مبارزه با این پدیده شوم است.
برگزاری ۲۵ جلسه دادگاه مجاهدین خلق، گذشته از ابعاد حقوقی و قضایی، بازخوانی تاریخی مهمی محسوب می‌شود که نقش مهمی در خنثی‌سازی و سفیدشویی جنایت‌های مجاهدین خلق ازسوی کشور‌های غربی مدعی حقوق بشر و مبارزه با تروریسم داشته است؛ هر جلسه این دادگاه، روایت‌گر توحش، جنایت و خیانتی است که مجاهدین خلق طی بیش از چهار دهه گذشته بر مردم ایران روا داشته‌اند و اکنون با خیال خام پاک شدن حافظه تاریخی با کمک حامیان و میزبانان غربی، خود را در قامت مدعیان حقوق بشر معرفی می‌کنند.
برای بسیاری از حاضران در دادگاه رسیدگی به اتهام‌های مجاهدین خلق حتی آشنایی با گروه تروریستی مجاهدین خلق و گشت‌وگذار در صفحات سیاه کارنامه جنایت‌کارانه این گروه در تاریخ کشور، مانع حیرت‌زدگی و بهت نمی‌شود؛ بی‌تردید برای بخش زیادی از حاضران در دادگاه، این یک پرسش مهم است: چگونه می‌توان تا این حد در قبال هموطنانی که در آب و خاک و زبان و ریشه مشترک هستند، چنین جنایت‌هایی را روا داشت.
بی‌مقدمه، سر اصل مطلب
قاضی دهقانی جلسه بیست‌وپنجم دادگاه را بدون ارائه مقدمه آغاز کرد و بلافاصله از وکیل شاکی‌ها خواست در جایگاه حضور پیدا کرده و اظهارات خود را بیان کند.
کاظمی نیز به پیروی از قاضی بی‌مقدمه به سراغ اصل مطلب رفته و اعلام کرد که در این جلسه شاهدان و کارشناسان برای ارائه توضیحات باقی‌مانده از جلسه قبل با موضوع عملیات مهندسی در جایگاه حضور خواهند یافت.
وی همچنین ۲ کتاب مهم درباره این موضوع را معرفی کرد: “عملیات مهندسی” نوشته حسن روزی‌طلب و محمد محبوبی که کارنامه تروریستی بخش ویژه نظامی مجاهدین خلق در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ را بررسی می‌کند و “شکنجه”، کتاب مصوری درباره سرگذشت و چگونگی سه شهروند ایرانی که هدف وحشیانه‌ترین شکنجه‌های مجاهدین خلق قرار گرفتند.
کتاب شکنجه حاوی اسناد دست اول و بازخوانی فاجعه انسانی عملیات مهندسی است.
عملیات مهندسی چیست؟
کلیدواژه این جلسه دادگاه عملیات مهندسی بود؛ برای کسانی که آشنایی چندانی با مجاهدین خلق ندارند، عبارت “عملیات مهندسی” معنایی فنی دارد، اما این عبارت برای کسانی که حتی اندک آشنایی با گروه تروریستی مجاهدین خلق دارند، معنای متفاوتی دارد.
هنگام بررسی تاریخ سیاه اقدام‌های جنایت‌کارانه گروه تروریستی مجاهدین خلق در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی موضوعی که تا حد قابل توجهی مغفول مانده، جایگاه و نقش بخش ویژه نظامی مجاهدین خلق در عملیاتهای تروریستی است.
اگرچه این بخش از اعضا و کادر‌های ردهبالای مجاهدین خلق و نیرو‌های زبده عملیاتی تشکیل شده بود، ولی به‌صورت خاص ترور مسئولان نظام را دنبال نمیکرد، بلکه به مثابه بازوی اطلاعاتی عملیاتی مرکزیت، ماموریتهای خاص و ویژه‌ای را دنبال میکرد که در انحصار خودش قرار داشت؛ همین بخش بود که عملیات وحشیانه‌ای تحت عنوان عملیات مهندسی را رقم زد.
عملیات مهندسی یکی از وحشیانه‌ترین و فجیع‌ترین بخش‌های جنایت‌های مستمر مجاهدین خلق است؛ منظور از عملیات مهندسی انجام شکنجه‌های فجیعی است که در نتیجه آنها اطلاعات مربوط به شناسایی اعضای لو رفته مجاهدین خلق مشخص شود.
عملیات مهندسی پس از آن آغاز شد که مجاهدین خلق در جمع‌آوری اطلاعات از مردم کف جامعه ناکام ماندند؛ از این رو طرح شوم عملیات مهندسی را برنامه‌ریزی و اجرا کردند تا بتوانند با استفاده از ابزار ربایش و شکنجه افرادی که به زعم آنها ارتباط‌هایی با جمهوری اسلامی ایران داشتند، دلایل شکست‌ها و ضربه‌های متحمل‌شده را دریابند؛ و این آغاز رقم خوردن جنایت‌هایی بود که مشابه آنها در بدترین زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها ازسوی بدنام‌ترین گروه‌ها، بازیگران و رژیم‌های تروریستی و حامی تروریسم رخ می‌داد و می‌دهد.
به گفته وکیل شاکی‌ها، عملیات مهندسی دارای شاخص‌های زیر است:
– کشتن افراد به فجیع‌ترین شکل با اعمال شدیدترین شکنجه‌ها از قبیل سوزاندن با اتو و آب جوش، پوست کندن و ضرب‌وجرح و در نهایت کشتن با آمپول سیانور و دفن آنها در حالی‌که علایمی از حیات وجود داشته است.
– کشتاری که با انگیزه شخصی نبوده و به‌صورت کاملا تشکیلاتی و سازمان‌یافته انجام پذیرفته است.
– اقدام به کشتن افراد با استفاده از افراد آموزش‌دیده در زمینه شکنجه و قتل و تجهیزات مهیاشده جهت شکنجه.
– ایجاد رعب و وحشت با انجام فجیع‌ترین شکنجه‌ها با طراحی، هدایت و برنامه‌ریزی، دستور و حمایت مرکزیت سازمان پس از در پیش گرفتن خط شکنجه.
خط شکنجه؛ وجه اشتراک مجاهدین خلق با بدنام‌ترین تروریست‌ها
تاکنون مطالب زیادی درباره شکنجه در زندان‌های گوانتانامو، ابوغریب یا ازسوی داعش منتشر شده است؛ این گزارش‌های مکتوب و تصویری به دفعات در صدر اخبار بین‌المللی قرار گرفته و ابراز تاسف و محکومیت‌های متعددی را درپی داشتند.
در بیش از ۱۴ ماه گذشته نیز بار‌ها گزارش‌هایی درباره شکنجه‌های هولناک اسیران فلسطینی در زندان‌های سدی‌تیمان، عوفر، … رژیم صهیونیستی منتشر شده‌اند؛ گزارش‌هایی که جهان را شوکه کرده و اعتراض‌های گسترده‌ای را برانگیختند.
موارد یادشده وجوه اشتراک آشکاری داشتند: اقدام‌های غیرانسانی، هولناک و غیرقانونی علیه افرادی که در آسیب‌پذیرترین شرایط قرار دارند؛ در عین حال، در همه این موارد، شکنجه‌ها علیه افرادی غیر از مردم خود و به نوعی دشمن انجام می‌شد، اما شکنجه‌های مورد استفاده گروه تروریستی مجاهدین خلق که به گفته اعضای جداشده همچنان در اردوگاه‌های این گروه در جریان است، علیه مردمی اعمال می‌شد که با شکنجه‌گران قرابت آب و خاک داشته و هموطن محسوب می‌شدند.
خط شکنجه، رویکردی بود که سران مجاهدین خلق اعلام کردند و به اعتراف برخی از اعضای آن چیزی جدای از بقیه خطوط گروه ازجمله درگیری‌های پس از ۳۰ تیر، ترور‌ها و آتش زدن منازل و کشتن افراد و در نهایت همین جریان شکنجه نبود.
مجاهدین خلق برای اجرای شکنجه، خانه‌هایی را از جهات تجهیزات و لوازم آماده می‌کردند؛ آکوستیک‌سازی برای جلوگیری از خروج سروصدا و تهیه ابزار‌های شکنجه از میله‌های سربی تا اتو و سیانور برای اجرای شکنجه‌های وحشیانه در نظر گرفته می‌شد.
خط شکنجه مجاهدین خلق براساس استراتژی‌های داعشی پیش می‌رفت: به رگبار بستن زن باردار، کشتن مستخدم مدرسه و قتل‌عام یک خانواده بر سر سفره افطار، آتش زدن یک کانکس جهاد سازندگی که یک بچه ۵ ساله زنده زنده در آن سوخت، قتل‌عام بی‌پروای بچه‌های چند مدرسه.
طرح مالک و مستاجر؛ پایان خانه‌های شکنجه مجاهدین خلق
در شهریور ۱۳۶۱ طرح عملیات جدیدی برای پایان کار خانه‌های تیمی گروهک‌ها به‌کار گرفته شد؛ این طرح با نام مالک و مستاجر، با ابتکار دادستانی و کمیته‌های انقلاب اسلامی و محوریت شهید لاجوردی طراحی و اجرا شد و شوک مهمی به کل بدنه سازمان مجاهدین خلق و دیگر گروهک‌ها وارد کرد.
براساس طرح مالک و مستاجر همه مالکان و مستاجران باید مشخصات خودشان را در فرم مخصوص ارائه می‌دادند؛ از آنجایی که خانه‌های تیمی مجاهدین خلق عمدتا اجاره‌ای بود و ساکنان آنها فرم‌ها را پر نمی‌کردند، خانه‌های تیمی به خودی خود لو می‌رفتند.
طرح مالک و مستاجر، نقطه پایانی بر خانه‌های تیمی مجاهدین خلق برای اجرای عملیات مهندسی بود؛ چراکه مردم که اطلاعات دقیقی از مستاجران‌شان دادند و از همین اطلاعات بسیاری از مجاهدین خلق شناسایی شدند.
روایتی دسته اول از آنچه عملیات مهندسی برجای می‌گذاشت
طا‌ها طاهری، برادر شهید طالب طاهری، نوجوان ۱۶ سالهای که در مرداد ۱۳۶۱ بر اثر عملیات مهندسی مجاهدین خلق به شهادت رسید، در بخشی از جلسه بیست‌وپنجم در جایگاه حضور یافت تا روایتی دقیق و دست اول را از شهادت برادرش بر اثر شکنجه رعایت کند.
وی گفت: برادرم را با اتو شکنجه کردند؛ دندان‌ها و ناخن‌ها برادرم را کشیده و بینی وی را بریده بودند.
پیکر شهید طاهری به حدی بر اثر شکنجه مجاهدین خلق آسیب دیده بود که خانواده برای شناسایی آن فراخوانده شدند؛ در نهایت آنچه سبب شناسایی شهید شد نه ترکش روی کمر ناشی از حضور در جبهه جنگ و نه مشخصات صورت، بلکه دکمه لباسی بود که مادرش روز حادثه روی لباسش دوخته بود.
این برادر شهید گفت: ما از سال ۱۳۶۳ به خون‌خواهی برادر شهیدم در همه مراجع قضایی و قانونی داخلی و بین‌المللی حضور پیدا کردیم و پدرم در جلسه‌های سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر در ژنو شرکت و شکایت خود را مطرح کرد.
برادر شهید در گفت‌وگو با میزان گفت: برادرم به شدت شکنجه شده بود؛ جای سوختگی اتو روی بدنش بود؛ مادرم پس از شهادت بردارم هرگز به اتو نگاه نکرد و حتی دست به سمت دوختن هیچ دکمه‌ای نبرد.
صدای اعتراض علیه شکنجه‌های مجاهدین خلق در سازمان ملل
براساس سند ارائه‌شده ازسوی وکیل شاکی‌ها به دادگاه، پدر شهید طالب طاهری، یکی از شهدای عملیات مهندسی مجاهدین خلق، در نامه‌ای خطاب به گالیندو پل، گزارشگر وقت سازمان ملل در موضوع ایران، نوشت:
آقای گالیندو پل، احتراما به استحضار می‌رساند پسر ۱۶ ساله اینجانب به نام طالب طاهری مشغول به تحصیل در کلاس سوم دبیرستان، در تاریخ ۱۶ مرداد ۱۳۶۱ توسط تعدادی از عوامل سازمان مجاهدین خلق به جرم هواداری از انقلاب و شرکت در فعالیت‌های انقلابی ربوده شده و طی یک هفته‌ای که در اسارت این سازمان بود تحت وحشیانه‌ترین شکنجه‌ها قرار گرفت و عاقبت او را در بیابان‌های اطراف تهران شکنجه و زنده به گور کردند.
به دنبال تحقیقات دامنه‌دار پلیس تهران و شناسایی تعدادی از عاملین این جنایت، محل دفن جسد فرزندم شناسایی و بدن پاره پاره و آغشته به خونش تحویل اینجانب شد؛ من نیز همانند شما طرفدار حقوق بشر هستم و از هرگونه حرکتی که موجب دفاع از حقوق مدنی افرادی که تحت ظلم و ستم هستند حمایت می‌کنم و از شما می‌خواهم که در این راه مرا کمک کرده و به‌منظور دفاع از حقوق به ناحق ریخته فرزند مرا یاری کنید تا بتوانم به کمک امکانات پلیس بین‌الملل قاتلین فرزندم را که مسئولین سازمان مجاهدین خلق هستند و در کشور‌های اروپایی، چون فرانسه و انگلیس پناهنده هستند تحویل مقام‌های قضایی دهند.
بررسی عملیات مهندسی با نگاهی کارشناسانه
حجت الاسلام‌والمسلمین علی صداقت از اساتید حوزه و دانشگاه و کارشناس حقوقی در بخشی از دادگاه درباره موضوع عملیات مهندسی، ریشه‌ها و عوامل و آثار آن توضیحاتی ارائه کرد.
وی با بیان اینکه شکنجه‌های انجام‌شده در قالب عملیات مهندسی، بسیار وحشیانه بود و این شدت از وحشی‌گری و جنایت در تاریخ بی‌سابقه است، گفت: سه عامل و انگیزه نظری، تاریخی و روانی در به وقوع پیوستن این حد از خشونت و وحشی‌گری موثر بودند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مسعودی، دکترای حقوق بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه که به‌عنوان کارشناس در حوزه مسائل مرتبط با جنایت‌های مجاهدین خلق در جایگاه حاضر شد، گفت: بحث درباره عملیات مهندسی با تمرکز بر نوع و انواع خاصی از به‌کارگیری شکنجه ممکن است؛ در اسناد بین‌المللی یکی از کنوانسیون‌های مهمی که در این موضوع داریم کنوانسیون منع شکنجه است که سال ۱۹۸۴ این کنوانسیون یک تعریفی از شکنجه را ارائه می‌دهد که به این نحو است: ایراد عمدی هرگونه فعلی با درد یا رنج شدید فیزیکی یا روحی به یک شخص از جانب مامور رسمی دولت؛ ممکن است این سوال به وجود بیاید این کنوانسیون منع شکنجه ناظر بر ماموران رسمی دولت است که اگر چنانچه در گرفتن اقرار یا اعترافات فردی را تحت آزار شدید جسمی، روحی و فیزیکی قرار دهند از مصادیق شکنجه است، حال اینکه گفت‌وگوی ما در اینجا ناظر بر اشخاصی است که غیردولتی تلقی می‌شوند سازمان مجاهدین خلق ماموران رسمی دولت نبودند بنابراین باید به سمت استنادهای قانونی دیگری برویم تا بتوانیم مصداق شکنجه را تطبیق دهیم.
وی در ادامه اظهار کرد: یکی از جا‌هایی که به ما کمک می‌کند ماده ۷ اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری است که شکنجه را اینگونه تعریف کرده است: شکنجه عبارت است از هر نوع رنج و درد عمدی و شدید جسمی و روحی علیه فردی که توقیف یا تحت نظر است؛ این ماده هم ناظر بر شکنجه دولتی و ماموران رسمی دولت و هم ناظر به افراد دیگر است و این اطلاق ماده ۷ به ما کمک می‌کند، بنابراین یکی از راه‌هایی که می‌تواند مصداقی برای ارتکاب شکنجه توسط این عملیات مهندسی که مطرح می‌شود به ما کمک کند همین ماده ۷ است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مسعودی تصریح کرد: کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، یکی از کنوانسیون‌هایی است که می‌تواند به ما کمک کند؛ ماده ۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به شهروندان اروپایی اجازه می‌دهد که در دادگاه اروپایی حقوق بشر علیه دولت‌ها شکایت کنند و به نظر من فرصت مغتنمی است که با استناد به کنسوانسیون اروپایی حقوق بشر که به فرد اجازه می‌دهد علیه دولت شکایت کند، علیه دو کشور فرانسه و آلبانی که به مجاهدین خلق اقامت داده‌اند و از آنها حمایت می‌کنند، اقامه دعوی نماییم.
بازخوانی صفحه‌های اعتراف
دقایق پایانی جلسه بیست‌وپنجم دادگاه رسیدگی به جنایت‌های مجاهدین خلق با خواندن صفحه‌هایی از اعتراف‌های عاملان عملیات مهندسی مجاهدین خلق اختصاص یافت.
در بخشی از این اعتراف‌ها، آمده بود که عاملان شکنجه پس از انجام اقدام‌های وحشیانه فراوان علیه طالب طاهری که به نتیجه‌ای منجر نشد، خود را با این اظهارات توجیه می‌کردند: اگرچه اطلاعات نگرفتیم، اما انتقام گرفتیم.
بیست‌وپنجمین جلسه دادگاه رسیدگی به جنایت‌های مجاهدین خلق با اعلام تاریخ جلسه بعدی ازسوی قاضی پایان یافت؛ قاضی دهقانی گفت: جلسه بعدی دادگاه در تاریخ ۱۸ دی ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.
با اعلام رسمی ختم جلسه، یکی از جانبازان اقدام‌های تروریستی مجاهدین خلق که برای نخستین بار در جلسه حاضر شده بود، با وکیل شاکی‌ها برای امکان طرح شکایت خود صحبت کرد.
خانم صالحی، جانبازی که دستش را بر اثر انفجار تروریستی در سن ۱۹ سالگی از دست داده بود، از رنج‌هایی حرف زد که در سالهای پس از جانبازی متحمل شده و زندگیش را تحت‌الشعاع قرار داده بود.
چهره حاضران در سالن که به‌آرامی دادگاه را ترک می‌کردند، نشان‌دهنده تاثیر دقایق پایانی بر روحیه‌ها بود؛ رنجی تحمیل‌شده ازسوی مجاهدین خلق بر مردم ایران طی دهه‌های گذشته به حدی بزرگ بوده که حتی بازخوانی آن نیز رنجش را در افراد برمی‌انگیزد.