بازخوردها و پی آمدهای حذف نام مجاهدین از لیست تروریستی انگلیس

امید پویا، بیست و نهم ژوئن 2008
حذف نام سازمان مجاهدین خلق از لیست دولت انگلستان صرفنظر از واکنش های هیستریک و تبلیغاتی مجاهدین که البته مسبوق به سابقه نیز هست، اما این بار با موارد گذشته از جهات بسیاری متفاوت به نظر می رسد. سوای هر گونه مخالفت و موافقتی با این اقدام انگلستان، می توان مسئله را از دیدگاه سومی نیز به بررسی و چالش گذاشت. اینکه تلاش کنیم با ادله ماهیت تروریستی سازمان را اثبات یا انکار کنیم، هیچ تفاوتی در اصل ماجرایی که می خواهیم به آن بپردازیم، نخواهد داشت. همه اتفاقات، گمانه ها و داوری ها به بعد از این مرحله مربوط می شود و به پی آمدها و الزاماتی که اجرای این حکم برای دولت انگلستان و بالطبع به طور اجتناب ناپذیر تاثیراتی که بر روی بدنه سازمان و از جمله اعضای قرارگاه اشرف خواهد گذاشت. بررسی تمامیت مسئله از این منظر کمک خواهد کرد حتی اگر مخالف حذف نام سازمان از لیست تروریستی انگلستان هم باشیم، به ضرورت و اهمیت این اقدام که تماما در راستای نجات گروهی انسان خواهد بود، به این حکم و اقدام گردن بگذاریم.
واقعیت این است که مدت ها است، بر خلاف ادعاهای سازمان راه بندان اصلی برای تعیین تکلیف اعضای مستقر در اشرف و در خوش بینانه ترین حالت حداقل بخش قابل ملاحظه ای از این افراد، تنگناهای حاکم بر پروسه اعزام و اخذ پناهندگی برای این افراد است. تقریبا بر اساس شواهد موجود تمامی کشورهای غربی به دلیل این تنگناها از پذیرش پناهندگی اعضای مجاهدین خودداری می کنند – از جمله یکی از همین دولت ها هم انگلستان است. – معنی تن دادن دولت انگلستان به حذف نام مجاهدین از لیست تروریستی اش، حداقل این خواهد بود که از این پس در مواجهه با درخواست پناهندگی اعضای اشرف به این کشور هیچ محدودیت و محذوریتی مانع از پذیرش این درخواست ها نخواهد شد. مضاف بر اینکه حامیان انگلیسی مجاهدین در مجلسین انگلستان وانمود می کنند که بیشترین حمایت و پشتیبانی را از از موضع حقوق بشری آن هم فقط از تشکیلات سازمان اعمال می نمایند. از سوی دیگر شرایط موجود سازمان بیشترین امیدواری و نقطه اطمینان و اعتماد را برای اعضای ناراضی درون قرارگاه اشرف فراهم می نماید که تا این زمان بیشتر با حساب و کتاب ها و امکانات موجود و راه حل های نصف و نیمه ماندن در اشرف را بر هر راه حل فرضی دیگر ترجیح داده اند، تا فرصت مناسبی را بدست آورند.
به بیانی دیگر راه بندان تروریستی که بیشتر مورد ادعای مجاهدین بوده، اینک بیشترین انتفاع و بهره را به همین عناصر ناراضی و متمرد خواهد رساند، به این دلیل که حداقل از این پس دولت انگلستان قادر نخواهد بود از پناه دادن به این افراد به دلیل محذوریت ها و محدودیت های مورد اشاره طفره بروند. پیشتر بر این مهم تاکید شد که ایجاد هر گونه راه حل فرضی که به شکسته شدن بن بست موجود بر سر راه اعضای جداشده در تیف و یا ناراضیان در اشرف منتهی شود، بدون تردید تاثیر فزاینده ای در ریزش مناسبات داخل اشرف بجا خواهد گذاشت. حذف نام سازمان از لیست تروریستی دولت انگلستان در واقع یکی از آن راه حل های فرضی است که اینک فعلیت یافته و اعضای سازمان به هر حال به نسبت گذشته ضریب اطمینان بیشتری برای تصمیم گیری و خروج از اشرف خواهند داشت. کما اینکه حتی در شرایط قفل بودن اعضای سازمان در اشرف و همچنین در تیف اقدامات و تصمیمات فردی جداشدگان برای رفتن به غرب و اخذ پناهندگی حتی به قیمت از دست دادن جانشان حکایت از میل آنها به بازگشت به زندگی و همچنین تحمل ناپذیری شرایط موجود می کرد. طبیعی است در شرایط موجود این طیف از اعضای سازمان که در انتظار یافتن نقطه اطمینان برای خروج از اشرف بوده اند، از این فرصت کمال استفاده را خواهند برد. می ماند اینکه در نقطه مقابل ابتدا به امر سازمان مجاهدین و در ادامه دولت انگلستان در مواجهه با این افراد چه واکنش و تصمیماتی اتخاذ خواهند کرد.
تجربه های مشابه گذشته نشان داده است که مجاهدین در چنین شرایطی بیشترین تلاش خود را معطوف به جلوگیری از استفاده عناصر متمرد، ناراضی و جداشده از این فرصت ها می کنند. به این معنی که عامدانه و با توسل به انواع اهرم های قانونی و غیرقانونی مانع از پذیرش این افراد توسط دولت ها و در این مورد مشخص انگلستان خواهند شد. سال ها پیش مجاهدین بر این ادعا سوار بودند و کماکان نیز هستند که اساسا مقوله پناهندگی در غرب مشروعیت و فلسفه وجودی اش را از سازمان مجاهدین خلق می گیرد. یعنی اگر مجاهدین نبودند هیچ دولت غربی به ایرانیان پناهندگی سیاسی نمی داد و به این ترتیب مسئله پناه جویان ایرانی را یکسره از جیب دولت ها به جیب خود ریختند و در این راستا هم هر چه از دستشان بر می آمد در خصوص کسانی که تن به انقیاد و وابستگی مجاهدین نمی دادند گربه رقصانی می کردند. این مسئله برای مجاهدین آنقدر اهمیت داشته و دارد که همواره بخشی از پیام های رجوی را به خودش معطوف کند.
مجاهدین همین معامله را نیز به نوعی در عراق با اعضای متمرد و ناراضی خود می کردند. اعضای جداشده و متمرد خود را به بهانه ورود غیرقانونی به خاک عراق تحویل عراق می دادند و آنها هم در نهایت سر از زندان استخبارات و ابوغریب و.. در می آوردند. استدلال مجاهدین این بود که وقتی فردی از سازمان جدا می شود، ماهیت فردی به خودش می گیرد و از منظر آنها الزاما باید مشکلاتش را خودش حل کند. با این توجیه فرد جداشده را در معرض اتهام ورود غیرقانونی به خاک عراق قرار می دادند و دولت عراق نیز با هماهنگی قبلی سازمان، از همین موضع با آنها برخورد می کرد. اگر چه مجاهدین نمی توانند عین همین رابطه را با اعضای جداشده و متمرد در غرب بکنند، اما تجربه های گذشته نشان داده است که به تناسب قابلیت های موجود در غرب و شناخت مجاهدین از اهرم ها و مکانیزم های آن، به هر حال قادر به ایجاد مشکلاتی بر سر راه اعضای جداشده خود هستند. به نظر می رسد با لحاظ پیش فرض هایی که به آن اشاره شد، به هر حال بخش قابل ملاحظه ای از نیروهای مستاصل و پاسیو مجاهدین تلاش خواهند کرد از این شرایط برای تصمیم گیری آینده خود استفاده کند و بر اساس رفع محدودیت هایی که اشاره کردیم دولت انگلستان ناگزیر است به این افراد پناهندگی بدهد.
نقش مجاهدین درست در چنین بزنگاهی رو خواهد شد و به نظر می رسد این شرایط قادر خواهد بود به نوعی به طناب دار مجاهدین و حتی حامیان انگلیسی او تبدیل شود. به این دلیل که مجاهدین نمی خواهند پای هیچ متمرد، جداشده و منفعلی به هر دلیلی و تحت هر عنوان و نامی و به خصوص پناهنده سیاسی به انگلستان باز شود. بنابراین برای جلوگیری از این امر دست به هر کاری خواهند زد. اینکه مجاهدین در این رابطه چه واکنش هایی انجام خواهند داد، بیش از هر چیز بسته به برشی خواهد داشت که آنها پس از حذف نام شان از لیست تروریستی در انگلستان دست و پا خواهند کرد و مهمتر اینکه از اهرم هایی چون حامیان پارلمانتر خود در این چالش ها تا چه اندازه خواهند توانست استفاده کنند. صرفنظر از هر نتیجه و پی آمدی که برای این امر متصور شویم، حذف نام مجاهدین از لیست تروریستی دولت انگلستان هزینه هایی هم بر دولت انگلستان و هم بر سازمان مجاهدین تحمیل خواهد کرد. واکنش های مجاهدین در قبال این هزینه ها نیز در نوع خود هر چه باشد، پیشتر از اینکه مجاهدین از آن منتفع شوند، منتقدین و ناراضیان او سود خواهند برد.