کمپ اشرف در 50 مایلی مرز ایران آخرین مکان متعلق به مجاهدین خلق است، درحالی که حکومت عراق با سرنوشت هزاران عضو این اپوزیسیون ایرانی درگیرشده است، نمایشی پر تنش آرام آرام در راه است. مجاهدین خلق در مدت اعتراض های پس از انتخاب دوباره محمود احمدی نژاد در ایران، مسائل را با دقت دنبال می کرده اند. آن ها آرزو دارند این اعتراضات به گونه ای به براندازی کل سیستم رهبری مذهبی ایران بیانجامد.
بسیاری از افراد تغییردرحکومت ایران را غیر محتمل می دانند، همان طور که امید مجاهدین برای تغییر تصمیم حکومت عراق برای بستن کمپ اشرف که موضوع خطیر روابط ایران وعراق است، نیز غیر محتمل است.
درسال 2003 چندین عضو معترض سازمان مجاهدین خلق در پاریس خود را به آتش کشیدند تا به دستگیری رهبر سازمان اعتراض کنند. مقامات غربی می گویند شرایط خیلی خطیر است زیرا کمپ اشرف که پیش ازجنگ تانک ها وخمپاره های خود را داشت، مرکز یک سازمان گسترده است. یک مقام غربی می گوید: « قرارگاه اشرف آخرین مکانی است که مجاهدین دارند. سؤال اینجاست که مجاهدین بدون آن چه هستند؟ » صدام حسین وکمک های مالی و نظامی اش به مجاهدین
این کمپ که مانند علف هرز روئیده با باغهای مزین و خیابان های مشجرش، تحفه ای است که نتیجه اختلافات شدید میان عراق وکشور همسایه اش ایران و هشت سال جنگ میان دو کشوراست. در زمان صدام حسین، مجاهدین مسلح و ثروتمند شدند و حملات گسترده ای را ازخاک عراق به سوی ایران به راه انداختند.
با سرنگونی رژیم عراق درسال 2003، مجاهدین توسط نیروهای امریکایی خلع سلاح شدند. حکومت عراق که مانند ایالات متحده مجاهدین را یک سازمان تروریستی تلقی می کند، می گوید که اعضای مجاهدین هیچ حق قانونی برای اینجا ماندن ندارند و از آن ها خواسته است که داوطلبانه به ایران یا کشور سومی که ممکن است آن ها را بپذیرد بروند. یک مقام غربی می گوید: « آن ها بدون شرایط قانونی در اینجا موجودیتی ندارند. شرایط غیرممکنی است. »
بدلیل سماجت مجاهدین درلابی های خود که حکومت عراق و ایران را هدف گرفته اند و همین طورحساسیت موضوع همه ی مقاماتی که درباره ی این موضوع صحبت کردند خواستند که نامشان فاش نشود. کمیته ی عراقی که مسؤول موضوع مجاهدین بود همه ی درخواست ها برای مصاحبه را رد کرد. خود سازمان مجاهدین که دائماً بیانیه صادر می کنند و مقامات عراقی را متهم به تلاش برای قتل اعضای خود می کند، به پرسش های خاص ما درباره ی برنامه هایشان برای استقرار مجدد ساکنان پاسخی ندادند.
حدود صد تن از 3400 ساکن کمپ دارای ملیت دوگانه هستند. حدود هزار نفر نیز ساکنان کشورهای دیگر بوده اند. علیرغم وجود سازمان مجاهدین درفهرست تروریستی، ساکنان کمپ اشرف به طور انفرادی تروریست محسوب نمی شوند. سپردن آن ها به کشورهای سوم معامله ی دشواری است
کمیساریای عالی پناهندگی سازمان ملل متحد تاکنون به 250 نفر ازاعضای سابق مجاهدین شرایط پناهندگی داده است، اما مقامات می گویند تاکنون تنها چند تن از آن ها از سوی کشورهای سوم پذیرفته شده اند.
ازسال 2003، حدود 600 تن از ساکنان اشرف داوطلبانه کمپ را ترک کرده اند. حکومت عراق گفته بود که قصد دارد افراد باقیمانده را به منطقه ای دیگر درعراق، دورتر از مرز ایران، انتقال دهد امــا هنوز بــه فرماندهان کمپ نگفته است که کجا آن ها را مستقر خواهند کرد.
یک مقام مسؤول گفت: « هرچه به احتمال وقوع ماجرا نزدیک می شویم، موضوع حساس تر می شود. » وی افزود اینکه موضوع به خشونت بیانجامد یا نیانجامد، بستگی دارد به آموزش هایی (دستوراتی) که ساکنان ازفرماندهان خود دریافت کرده اند. درمصاحبه ای که در ماه آوریل با ساکنان کمپ، تحت کنترل شدید سازمان و محدودیت دیدار خانواده های اعضا درخارج ازکمپ، انجام شد، اعضا گفتند که هرگز اشرف را ترک نخواهند کرد و این تنها خانه ای است که بسیاری از آنها بیش ازیک دهه است که برای خود می شناسند. برزخ قانونی یک عضو سابق
رهبران کمپ تعداد بی شماری اسناد تهیه کردند تابتوانند ساکنان کمپ را تحت کنوانسیون ژنو به عنوان « افراد حفاظت شده » طی جنگ سال 2003 حفظ کنند. اما آن شرایط، موردفعلی کمبود شرایط قانونی، برای ساکنان اشرف درکشوری که دیگر درجنگ با ایران یا تحت حمله ی امریکا نیست، را مرتفع نمی کند.
برخی ازکسانی که تصمیم دشوار برای ترک اشرف را گرفتند، خود را در برزخ یافته اند.
درماه مه، درهتلی درمنطقه ی سبز بغداد، یک عضو سابق مجاهدین که اشرف را ترک کرده بود، درانتظار مدارک سفر خود است تا به دخترش که 17 سال پیش درسن دو سالگی او را رهاکرده است، بپیوندد. این زن که گفت نمی خواهد نام واقعی اش فاش شود، از ما خواست وی را زهرا صدا کنیم. او 21 سال درکمپ های مجاهدین درعراق بوده است و دخترش را که دربغداد به دنیا آمده بود را به دیگر اعضای مجاهدین در خارج از عراق سپرد زیرا سازمان تصمیم گرفته بود که خانواده ها را متلاشی کند با این باور که چنین وابستگی هایی به تعهد اعضا به هدف سازمان آسیب می رساند.
او که خود را وقف سرنگونی رژیم ایران کرده بود گفت: « برای مردم درک آن بسیار مشکل است. همه ی ما در این کمپ افرادی سیاسی هستیم. » زهرا پس از آنکه در دهه ی 80 میلادی درشیراز به عنوان یک نوجوان معترض زندانی شد، از سوئد پناهندگی گرفت. اوگفت کمپ اشرف را ترک کرده است. زیرا در سال های اخیر درمان های پزشکی درکمپ دشوار بوده است و وی بدلیل مجروح شدن در یک عملیات نظامی کمی پس از ورودش به عراق نیاز به درمان دارد. وی گفت: « [ رهبران کمپ ] به من گفتند اگر می خواهی می توانی بروی. »
مقامات به طور خصوصی گفتند که پس ازآنکه زهرا فعالیت های لابی خود به نفع مجاهدین را درپارلمان عراق درمیان نمایندگان مخالف حکومت عراق [ وتصمیم آن برای کمپ اشرف ] آغاز کرد، به سمت دیگر شهر انتقال داده شد و به هتل کوچک تری رفت که در آن چند عضو دیگر مجاهدین درانتظار مدارک سفر هستند تا کشور را ترک کنند. او در تماس تلفنی از هتل جدیدش گفت که وی را از ترک کردن هتل بازداشته اند و به همین دلیل وی اعتصاب غذا کرده است. سفارت آلمان گفت که موضوع وی را دنبال می کند و دیگر مقامات گفتند که به نظر نمی رسد سلامت وی درخطر باشد.
حکومت عراق که در لابی هتل مستقر هستند از دسترسی به وی جلوگیری می کنند واجازه نمی دهند که از تلفن هتل برای تماس با اتاق وی استفاده شود و می گویند که او برای صحبت با هرفردی نیاز به کسب اجازه از مقامات بالاتر عراقی دارد.
یک مقام غربی می گوید: « بخشی از مشکل همین است که حکومت عراق تصمیم نگرفته است که چگونه می خواهد بااین افراد برخورد کند. » وی اشاره کرد که غالباً استقرار دوباره دریک کشور سوم ماه ها یا سال ها وقت می گیرد. « باید به آن ها انگیزه ای بدهند تا بخواهند کمپ اشرف را ترک کنند. »
کریستین ساینس مانیتور- جین عاراف ـ بغداد https://www.nejatngo.org/en/posts/2555