انتفاضه شعبانیه 1991، یکی از مهمترین حرکت‌های آزادی خواهانه در عراق است که از سوی رژیم بعثی دیکتاتور این کشور یعنی صدام سرکوب شد، اما همدستان او در این سرکوب کسانی بودند که امروز غربی‌ها از آنها به عنوان آزادی‌خواه نام می‌برند!
انتفاضه شعبانیه عراق قیام مردم عراق علیه حکومت صدام حسین است که در شعبان سال 1369 و دو سال پس از پایان جنگ ایران و عراق آغاز شد. این قیام از بصره شروع شد و معترضان در مدت ۱۵ روز چهارده استان از هجده استان عراق را تصرف کردند.
در واکنش حزب بعث عراق، ده‌ها هزار نفر کشته و حدود دو میلیون نفر آواره شدند. تعدادی از روحانیون برجسته و محبوب دستگیر و یا اعدام شدند و شماری نیز از عراق فرار کردند. همچنین در واکنش حزب بعث حرم امام علی(ع) و حرم امام حسین (ع) آسیب دید و حکومت عراق بسیاری از مدارس دینی، مساجد و حسینیه‌ها را تخریب کرد.
در جریان این قیام، معترضان کنترل استان‌های دیالی، واسط، میسان، بصره، ذی قار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، دهوک، اربیل، کرکوک و سلیمانیه را به دست گرفتند و فقط استان‌های مرکزی شامل صلاح‌الدین، بغداد، نینوا و الانبار در کنترل حکومت باقی ماند. از این‌رو انتفاضه شعبانیه را بزرگ‌ترین چالش داخلی عراق در دوره صدام حسین دانسته‌اند.
تحرکات مردمی در نجف، در روز ۱۶ شعبان و به صورت تظاهرات در اطراف حرم امام علی(ع) آغاز شد. این اعتراضات پس از مدتی به درگیری‌های مسلحانه میان گروه‌های مردمی و نیروهای بعثی تبدیل شد و به کشته و مجروح شدن افرادی از هر دو گروه انجامید. درگیری‌ها تا ظهر ۱۷ شعبان ادامه داشت و منجر به پیروزی گروه‌های مردمی و برافراشته شدن پرچم‌های سبز در مرکز شهر گردید.
قیام در شهر کربلا روز ۱۸ شعبان آغاز شد. هر چند روز ۱۶ شعبان درگیری‌های پراکنده‌ای در این شهر اتفاق افتاده بود. تحرکات مردمی کربلا سه روز ادامه داشت و در روز سوم مردم کنترل شهر را به دست گرفتند.
نکته جالب توجه در جریان این اعتراضات، سکوت متحدان غربی صدام در برابر کشته شدن ده‌ها معترض عراقی و نیز حمله توهین‌آمیز به اماکن مقدس شیعیان بود. در کنار اینها گروه تروریستی مجاهدین در سرکوب انتفاضه شعبانیه با حکومت عراق همکاری داشت. بنابر اسناد فراوان تاریخی، آنان در سرکوب مردم بصره نقش داشتند و تعداد زیادی از کشته‌ها را در گورهای جمعی دفن کردند.
برخی از اعضای جدا شده از این سازمان، توضیحاتی در مورد این واقعه و عملیاتی که با نام مروارید انجام شد، ارائه کرده‌اند. آنان به قتل‌عام کردها در این انتفاضه و خدمتِ این گروه به صدام در این انتفاضه، اقرار کرده‌اند.
انتفاضه شعبانیه که یک جنبش مدنی علیه دیکتاتوری بود که کشورش را وادار به ورود به دو جنگ خونین و شکست خورده کرده بود، با کمک متحدان تروریست او به نتیجه نرسید. با این حال معترضان، بلافاصله پس از سقوط صدام در سال 2003 جنبشی مردمی برای مقاومت در برابر دولت‌هایی را تشکیل دادند که در آن زمان از صدام حمایت کرده بودند.
نیروهای حشدالشعبی، که امروز میان مردم عراق محبوب هستند، یادگاری از جنبش اعتراضی انتفاضه شعبانیه هستند. در برابر آنها مجاهدین ی که در پناه غربی‌ها به فعالیت تروریستی ادامه می‌دهند، یادگاران جریان سرکوب‌گر هستند. جریانی که بخشی از آنها در قامت باقی مانده‌های حزب بعث، گروه داعش را به وجود آوردند و برخی دیگر مانند مجاهدین ، به آلبانی گریختند.
تاریخ عراق به خوبی نشان داد که چطور انتفاضه شعبانیه در نهایت به پیروزی رسید و امروز هسته‌های مقاومت مردم عراق که برخاسته از تفکر رهبران آن قیام هستند، اداره کشورشان را به دست گرفته‌اند و اما سرکوبگران باید منتظر انتقام تاریخ باشند. همان‌ها که ابتدا در کنار ارتش صدام به مردم خود حمله کردند و پس از شکست، با وقاحت تبدیل به مزدورانی شدند که برای سرکوب مردم عراق به کار گرفته شدند.
تجربه انتفاضه شعبانیه نشان می‌دهد که تروریست‌ها چطور متحد دیکتاتورها شده و بی‌توجه به خواست مردم، برای ادامه حیات خود دست به خونریزی می‌زنند. با این حال نکته پارادوکسیکال اینجاست که دولت‌های غربی بی‌توجه به آن جنایت تاریخی، به رهبران گروه مجاهدین پناه داده و چشم بر روی جنایت‌های آنها بسته‌اند. جنایت‌هایی که مردم عراق هرگز آن را از یاد نخواهند برد.
دکتر مصطفی انتظاری‌هروی